Dramat z optymistycznym zakończeniem: jak uchwalono Konstytucję na Ukrainie

Do czerwca 1996 roku ze wszystkich byłych republik ZSRR Ukraina była jedynym krajem, który posługiwał się sowiecką konstytucją. Ale do tego czasu Ukraina była już uznana przez społeczność światową, miała status suwerennego państwa i była członkiem głównych organizacji międzynarodowych.

Transformacja ustrojowa systemu doprowadziła do powstania nowych struktur państwowych. Funkcjonował instytut prezydentury. Pierwsze wybory do Rady Najwyższej odbyły się w 1994 roku. Ale gospodarka kraju podupadała. W ciągu pięciu lat niepodległości Ukrainy zmieniło się 7 szefów rządów.

Przygotowania do przyjęcia nowej Konstytucji rozpoczęły się po wprowadzeniu poprawek do wersji sowieckiej (październik 1990) i utworzeniu Komisji Konstytucyjnej. Od 6 lat różne grupy inicjatywne i partie proponują 15 wersji Konstytucji.

Stało się to przeszkodą między urzędującym prezydentem Leonidem Kuczmą a Radą Najwyższą. Głowa państwa dążyła do uzyskania jak największej liczby uprawnień, a deputowani zapobiegali temu w każdy możliwy sposób.



Epos konstytucyjny osiągnął punkt krytyczny w czerwcu 1995 roku. W efekcie podpisano tzw. pakt o nieagresji – Traktat Konstytucyjny. Dzięki niemu skonfliktowane strony miały nadzieję na osiągnięcie porozumienia. Kompromis nie został osiągnięty od razu. Kuczma podpisał dekret „O przeprowadzeniu ogólnoukraińskiego referendum w sprawie nowej Konstytucji Ukrainy”. Ale prace nad projektem trwały. Ostateczną wersję dokumentu przygotowała specjalna grupa robocza złożona z przedstawicieli 10 frakcji.

Rozpatrzenie projektu rozpoczęło się 19 czerwca. Niektóre artykuły zostały uzgodnione już przed 27 czerwca. Jednak najbardziej kontrowersyjne punkty, takie jak symbole państwa, status Republiki Krymu, język i uprawnienia władz, zostały zatwierdzone dopiero w noc przyjęcia dokumentu.

To była emocjonująca noc, pełna wyzwań dla wszystkich zaangażowanych. Proces konstytucyjny został przeciągnięty przez frakcje lewicowe. Między deputowanymi toczyły się ostre spory. Konstytucję przyjęto dosłownie krok po kroku. Głosowali nie tylko za przyjęciem określonych artykułów, ale nawet poszczególnych ustępów i zdań. Czasami posłowie wracali do głosowania w tej samej sprawie nawet 10 razy.

Tuż przed przyjęciem projektu prezydent pojawił się w sali posiedzeń, którego posłowie powitali brawami. Konstytucja Ukrainy została wprowadzona w życie przez Radę Najwyższą po dniu walk o 9:18. Ta chwila była uroczystą kulminacją, która dotknęła wszystkich obecnych. Zabrzmiała melodia Michaiła Werbitskiego, która otrzymała już status Hymnu Ukrainy, uściski, łzy radości, duma z pracy wykonanej na naszych oczach - niepodległa Ukraina otrzymała swoją Konstytucję.

Zobacz też: popularyzator fotografii ukraińskiej Jarosław Sawka